مصاحبه با خبرگزاری مهر درباره آسیب‌شناسی عملکرد معاونت سیاسی صداوسیما

عباس رضایی ثمرین روزنامه نگار، دبیر تحریریه سابق خبر ۲۱ تلویزیون در گفت و گو با خبرنگار مهر درباره الزامات تحول معاونت سیاسی صداوسیما گفت: یکی از مسئله‌های مهم معاونت سیاسی در سال‌های گذشته این بوده که ژورنالیسم تلویزیونی عملاً به یک جزیره جدا افتاده در فضای رسانه‌ای کشور تبدیل شده و عملاً هیچ ارتباط تعریف شده‌ای بین خبر صداوسیما و اکوسیستم روزنامه‌نگاری کشور وجود نداشته است.

وی با اشاره به فضای محدود و بسته معاونت سیاسی ادامه داد: نکته مهم بعدی، محدودیت مجاری ورود به ساختار معاونت سیاسی و اخبار صداوسیماست. تا جایی که بنده اطلاع دارم طی سال‌های گذشته جز از دریچه باشگاه خبرنگاران جوان و دانشکده صداوسیما و یکی دو فراخوان محدود، هیچ فرایند تعریف شده‌ای برای جذب روزنامه‌نگاران مستعد و توانمند به ساختار معاونت سیاسی و خبرهای صداوسیما وجود نداشته است. اگر حساب برخی استثنائات که به صورت موردی و با سازوکارهای خارج از روال مرسوم، در سال‌های مختلف وارد ساختار خبر صداوسیما شده‌اند را جدا کنیم، روشن است که با چنین روندی سرمایه انسانی سازمان در بخش اخبار، مستمرا در معرض فرسایش قرار گرفته است و کمتر هوای تازه‌ای در ساختار معاونت سیاسی وزیدن گرفته است.   این محقق حوزه رسانه با اشاره به برخی مؤلفه‌های دوره معاونت آخوندی اظهار کرد: تغییرات بسیار اندک و حداقلی در سردبیری بخش‌های مختلف خبری صداوسیما، از جمله شاخصه مهم دیگر در دوران طولانی مدیریت آقای دکتر آخوندی در معاونت سیاسی بوده است. دست کم تا جایی که من اطلاع دارم، طی این سال‌ها به جز مکانیسم بازنشستگی عملاً راه دیگری برای خروج افراد از جرگه سردبیری وجود نداشته و در رادیکال‌ترین تغییرها، صرفاً سردبیرهای بخش‌های مختلف با یکدیگر جابجا شده‌اند. این البته به معنای زیر سوال بردن دانش یا صلاحیت حرفه‌ای سردبیران بخش‌های خبری تلویزیون یا رادیو نیست. بسیاری از این بخش‌ها توسط چهره‌های مجرب و توانمند اداره می‌شود اما واقعیت این است که حضور حلقه بسته‌ای از افراد در رأس بخش‌های خبری صداوسیما طی سالهای متمادی باعث شد این بخش‌ها با دانش و معلومات ثابتی اداره شود و این مسئله امکان بروز تغییرات بنیادی و اجرای ایده‌های تحول‌آفرین در این بخش‌ها را بسیار کمرنگ کرده است. بخشی از این فرایند البته شاید مربوط به نگاه مدیریتی گردانندگان معاونت سیاسی نبوده و ممکن است در اثر مکانیسم‌های سخت‌گیرانه گزینشی یا حراستی برای احراز پست سردبیری به وجود آمده باشد.

با اشاره به اهمیت باز شدن این دایره عنوان کرد: علاوه بر اینکه امکان حضور مستقیم و بکارگیری چهره‌های جدید از فضای روزنامه‌نگاری کشور در خبر صداوسیما کمتر فراهم شده، امکان بهره‌گیری از توان فکری و مشورتی افراد خارج از سازمان نیز به ندرت در این سال‌ها به وجود آمده است. این یعنی در برنامه‌های تحولی و مواردی که نیت نوآوری در آنها وجود دارد هم جلسات مشورتی معمولاً با افرادی از درون مجموعه معاونت سیاسی انجام شده است.

وی اضافه کرد: با تمام این اوصاف من ریشه برخی کژکارکردها و محورهای انتقادآمیز در عملکرد معاونت سیاسی را نه در بدنه نیروهای محتوایی و حتی مدیران میانی که در اراده و نگاه مدیران ارشد این معاونت می‌دانم.

این دبیر تحریریه سابق صداوسیما با ذکر مثالی عنوان کرد: شاهد مثالم، آن دسته از فرآورده‌های خبری است که این روزها در خبر تلویزیون تولید و پخش شده و بعضاً تمجید افکار عمومی را به دنبال داشته است. روشن است که طی این زمان کوتاه هیچ نیرویی جذب بخش‌های خبری، شبکه خبر یا خبرگزاری صداوسیما نشده است. این فرآورده‌ها توسط همان نیروهایی که این سال‌ها در بخش‌های مختلف معاونت سیاسی مشغول بوده‌اند، تولید شده است. ماجرای بنزین تا جایی که من اطلاع دارم، توسط همان مدیرکلی که پیش از این هم اداره اخبار صداوسیما را به عهده داشته، مدیریت شده است. لذا این مهم است بدانیم که ظرفیت تولید محتوای حرفه‌ای و منصفانه در تمام سال‌های گذشته هم در بدنه نیروهای معاونت سیاسی صداوسیما و در سطح مدیریت میانی وجود داشته و اگر تا کنون این اتفاق آنچنان که افکار عمومی و گروه‌های مرجع و نخبگان انتظار داشته‌اند رخ نداده، دلیلش بیش از هر چیز دیگری به نگاه مدیران ارشد و اراده آنان مربوط بوده است. سهم این متغیر در خروجی خبر صداوسیما به اعتقاد من حتی از خط قرمزهای نوشته و نانوشته و فشارهای بیرون از سازمان هم بیشتر است. 

این مصاحبه در تاریخ 28 آذر 1400 بعنوان بخشی از یک گزارش درباره عملکرد معاونت سیاسی سازمان و صداوسیما در خبرگزاری مهر منتشر شده است.